Mobbing Nedir? İş Yerinde Mobbing Psikolojisi

Mobbing Nedir?: İş yerlerinde psikolojik taciz olarak geçen mobbing yaş, ırk, cinsiyet göz ardı etmeksizin kişiyi iş yaşamında ve mesleğinden yıldırma, işten uzaklaştırma, pasifize etme, baskı altına alma, dışlamak amacıyla  kasıtlı olarak yapılır. İş yerlerinde ve topluluklar içinde belirli bir kişiyi hedef alıp o kişinin çalışmalarını sistemli bir biçimde engelleyip o kişiyi huzursuz edecek hakaretler, insanlar içinde rencide edici konuşmalar sergilenmesi ve gözden düşürme olarak bilinen mobbing kişinin ruhsal ve fiziksel psikolojisini olumsuz şekilde etkiler.

İş Yerinde Mobbinge Maruz Kalanların Psikolojisi

Sevgili okuyucularım şunu da bilmenizi isterim ki; mobbing sadece yöneticiler tarafından değil iş arkadaşları tarafından da uygulanan psikolojik bir şiddettir. Mobbing bir duygusal saldırıdır.

Bu yaşadığınız duygusal saldırı paranoya ve kafa karışıklığına neden olurken bir taraftan da insanın mesleki benliğinizi de zedeler. Soruları duyar gibiyim.

Duygusal saldırıya maruz kimler kalır? Bu soruyu açıklamam gerekirse mobbinge uğrayan kişiler genellikle zeki, hassas ve çok iyi kariyer sahibi oldukları , üstün kavrayış, yeni projeler ve fikirler üretebilen, farklı bakış açısıyla dünyayı algılayabilen sözün kısası eğitim, dış görünüş ve alanıyla ilgili konularda kendini geliştiren bu kişiler bencil ve rekabetçi kişiler tarafından daha kolay hedef alınır.

Mobbing’e maruz kalan kişi genelde toplumdan uzaklaşır ve kendini geri çeker, insanlardan kaçar. Bu duruma maruz kalan bazı kişiler ise durumu oluruna bırakır ve düşünmeye çalışır. Bazen ise kişi konuşmaya çalışır, bu durum için çözüm yolları aramaya çalışıp sorunu çözmek ister.

Mobbing Çeşitleri;

Mobbing üç farklı şekilde görülebilir.

1. Düşey Mobbing; Amir veya yöneticinin uyguladığı düşey psikolojik tacizdir. Hiyerarşik üstünlüğü elinde tutan kişi, kendisinden daha düşük seviyedeki bir başka çalışana karşı iş yerinde mobbing uygulamasıdır.Bunun en bilinen nedenleri ise mağdurun daha başarılı olan bir astın varlığıdır. Diğer bir neden ise mağdurun arasındaki yaş farkıdır. Kendisinden daha genç bir çalışanın varlığından tedirginlik duyan üst mağdur üzerinde mobbing kurmaya eğilimlidir.
2. Yatay Mobbing; İş yerinde aynı düzeyde , aynı pozisyonda yada aynı basamakta olan çalışanların birbirine uyguladığı mobbing türüdür.  Bir iş yerine yeni alınan, görev  yeri bir başka yere çıkarılan veya terfi ile gelen çalışan , grubun yeni elemanıdır ve kabul edilmiş iç dengeleri bozar. Birbirini çekememezlik, kıskançlık, kişisel hoşlanmama, rekabet, farklı bir ülkeden veya kültürden gelmede sayılabilir.
3. Dikey Mobbing; Çalışanın yöneticiye psikolojik şiddet uygulamasıdır. Ast durumda çalışanın üst durumda çalışana uyguladığı mobbing türüdür. Ast durumunda çalışan birkaç kişi birlikte hareket ederek üst durumda çalışan mağdur aleyhine güç dengesini değiştirmektedir.

Mobbing Nasıl Ortaya Çıkar?

İlk zamanda gözle görülen bir davranışla ortaya çıkmayabilir. Mobbing yapan kişiler sistematik ve sürekli şekilde yaparlar o yüzden emin olmaya bilirsiniz. Anlayacağınız şu ki mobbing de istifaya zorlanmak size karşı hakaret, kötü muamele, sözlü taciz, iftiraya maruz kalma bu gibi olumsuz davranışlarla karşılaşacaksınızdır.

Mobbingi daha kolay görmeniz için sizlerle birkaç bilgimi paylaşmak isterim. İlk olarak: Çalışana kendisinin değersiz hissettirilmesi, Çalışana güvenilmediğinin hissettirilmesi, Çalıştığınız işle ilgili konularda özel bilgilerin paylaşılmaması, işinizle alakalı olmayan birimlerde çalıştırmaları.

Mesleğinizle ilgili yeterliliğinizin sorgulanması. Sevgili okuyucularım en önemliside iş yeri içinde gruplaşmaların ortaya  çıkması, çalışanın grup dışında bırakılması. Bu gibi durumları iş yerinizde yaşıyorsanız eğer iş yeri kanserine maruz kaldınız demektir.

Yani mobbing altındasınız. Ben mobbingi iş yeri kanserine benzetirim. Kişiyi hasta etmeden, yatağa düşürmeden peşini bırakmazlar. Böylelerini vicdanlarıyla baş başa bırakmak en iyisidir. Önceden sorun olmayan küçük hatalar birden  çok büyük hatalarmış gibi gösterilir.

Mobbingin  Ne  Tür Cezai Yaptırımı Bulunuyor?

Şunu bilmeniz gerekir ki mobbing idari değil adli bir suçtur. Mobbinge maruz kalan mağdurun şikayeti üzerine, üç aydan  iki yıla kadar hapis cezasına veya adli para cezasına hüküm olunur. Mağdur bu mobbing’e iş yerinde bir de maruz kalırsa ceza yarı oranında daha da artırılır. Bunun yanında bazı davranışlarda bulunarak kişiyi istifaya zorlama, görev yeri değişikliği, tutanak tutulması da kaçınılmazdır.

Çalışanlar açısından en kötüsü ise mobbing’e maruz kalıp sonunda ise istifa etmek zorunda kalanlar işten kendi istekleriyle ayrıldıkları için işsizlik sigortasından da yararlanamıyorlar. Öncelikle çalıştığınız kurumun yetkilerine durumu bildirmelisiniz.

Yaşadığınız durumu bağlı olduğunuz sendikalar iş yeri temsilciliğine veya yönetimine bildirmelisiniz. Yaşadığınız bu durumda sizin onlar karşısında ayak da durmanız ve motivasyonunuzun sağlanması için  psikolojik bir yardım alabilirsiniz. Bu da iş yerindeki yöneticilerinize kanıt niteliğinde olur.

Mobbing’e uğradığı kanıtlanan mağdur iş sözleşmesinden doğan, bütün tazminatlarını alabilir. Davanın sonucunda ise manevi tazminata da hak kazanır. Mobbing davalarında mağdur’un kanıtlanması oldukça zor. Bu yüzden de mağdurun bu durumu mümkün olduğunca delille ortaya koyması gerekiyor. Mobbing’e mağdur kalanlar aşağıda ki mercilerle iletişim haline geçip yaşadıklarını anlatmalıdırlar.

TBMMM, ÇSGB, Anayasa Mahkemesi, BİMER, Alo 170 , Kamu Denetçiliği kurumuna başvurabilirler.Yapılan şikayette   mobbing yapıldığını kanıtlamak için kamera kayıtları, kullanılan ilaç faturaları ilgili belgeler delil olarak sunulabilir. Mobbing’in mağdura ve iş yerine de zararları söz konusudur. Bu duruma şahit olan çalışanların performansında  düşüşe neden olacaktır. Bunlar kısa şunlardır:

• Verimliliğin düşmesi,
• Çalışan- çalışan ve çalışan- yönetici ilişkilerinin bozulması,
• Güven duygusunun yitirilmesi,
• İşe gelmemek için raporların alınması,
• İşyerine sadakatin azalması,
• Nitelikli ve tecrübeli çalışanalrın kaybedilmesi,

Mobbing’e maruz kalmak bir çalışanın fiziksel ve psikolojik açıdan sağlığının bozulmasına neden olur. Mobbing’in kaç kişi tarafından uygulandığıda önemlidir. Mobbing Mağdurun da en bilinen ve gözlemlenen sonuçlar ise;

• Gerginlik,
• Öfke,
• alınganlık,
• İşe geç kalma,
• Mide sorunları,
• Endişe, korku
• İştahsızlık,
• Kilo kaybı,
• Uyku bozuklukları,
• Ağlama nöbetleri,
• Konsantrasyon bozukluğu,
• Depresyon,
• Cilt sorunları,
• Panik ataklar, Dikkatsizlik,

Hal böyle olunca iş yerinde bu gibi psikolojik sorunların artması da kaçınılmazdır. Mobbing mağdurda silinmeyen bir iz olarak kalacaktır.